Собат, 20.04.2024

ВВИКП

сайт в разработке
  Кириллица - наша азбука!  
Сайтан меню
Ягусэн категорияд
Диалектные материалы [5]
Водские сказки (Vadja muinasjutte) [52]
Водские сказки из книги П. Аристэ "Vadja muinasjutte", экспериментально записанные водской кириллицей
Другие водские сказки [7]
Водские предания (Vadja muistendeid) [15]
Водские предания из книги П. Аристэ "Vadja muistendeid", экспериментально записанные водской кириллицей.
Vad'd'aa rahvaa jutud ja kaazgad [24]
Реклама на сайте
К представленной на сайте рекламе сторонних страниц автор сайта отношения не имеет. Платформа сайта ставит её автоматически. Приносим свои извинения.
Деклараций
Всеобщая декларация прав человека на вепсском языке (в новой вепсской кириллице)
Новая книга
М.Ю. Кузнецов. Русские черты в вепсском синтаксисе. СПб, 2018.
Статистик

Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Форма входа
Главная » Статьи » Водские материалы » Другие водские сказки

Пӱхӓ Куйзма

Пӱхӓ Куйзма 

Õли сõтамээс, Куйзма нимээкаа, слууши 50 айгассайкаа куникаала вэрнэсси. Эб õллу котона сохсэм вааттамаза сукуа ниизӓ вииэзӓ чӱммэнэзӓ айгассайгаза. Лассэттии сиис оставгалэ, аннэттии кõйкки кааса, пӱссӱ, ранца, сунгка, мõэкка. Тули кахээ тухаттõмаа вирссаа пӓӓссӓ котоосэ.

Тули Сурма виимэсэлӓ вирссала тӓллэ вассаа. Сõтамээс чӱсӱси: «Ми сиӓ õлэт?» – «Миӓ õлэн Сурма, миӓ синуу нӱд тапан». – Сõтамээс юттээб: «Элӓ тапа, лассэ минуа котоа вааттамаасэ, миӓ виэзӓ чӱммэнэзӓ айгассайгаза эн õлэ котона õллу». – Сурма юттэли: «Аннат миллэ дэнггойта, сиис эн тапа». – «Милла дэнггойта энӓпи бõлэ, кõлмэ рублаа тольки он». – «Миӓ кõлмэа рублаа эн вõта, миӓ синуу тапан».

Таппõй сиис Сурма сõтамэхээ тээлэ. Мэнивӓт Юмалалэ нõлэпат Сурмаакаа. Юмала чӱсӱси сõтамэхэлтӓ: «Михээ сиӓ тулит тӓннэ?» – Куйзма вассаси: «Сурма кассэ таппõй». – «Тахот нӱд котоосэ мэннӓ тагаас, вай михээ?» – «Котоосэ тахтойсин мэннӓ». – Юмала тӓмӓ лахчи кõлмэхси пӓйвӓхси. Тӓмӓ кõлмэ пӓйвӓӓ õли котона, тули тагаас сиис. Юмала чӱсӱси: «Тахот сиӓ нӱд мэннӓ иэссӓй райта вааттамаасэ, вай тахот аадаа мэннӓ вааттамаасэ?»

Куйзма иэссӓй мэни райхэсэ. Чӱсӱси сэӓлӓ: «Онко кассэнна табаккаа, нюухаттаваа дали пõлэтэттаваа?» Вассаттии: «Бõлэ». Тӓмӓ юттэли: «Куй бõлэ, милла б сиис кассэнна сӱннӱ õлла; и вӓллӓӓ тули сэӓлтӓ».

Мэни аадаасэ. Нõйси сэӓлӓ таасэ чӱсӱмӓӓсэ: «Онко табаккаа?» Юэлтии: «Миллиссӓ силлэ пиӓб?» – «Хот нюухаттаваа дали пõлэтэттаваа». Аннэттии нюухаттаваа, пани сарвээ тӓӱ̆нӓӓ энэлэсӓ; аадашшикка юттээб тӓллэ: «Мэнэ сиӓ вӓллӓӓ, кассэнна бõлэ силлэ тилаа». – Тӓмӓ юттээб: «Куй бõлэ миллэ тилаа? Нӓӓ митӓ он тӱхjӓӓ тилаата вээлӓ». – Хот куй паллё он, бõлэ синуу вартээ кассэнна тилаа». Сэ õли сõтамээс юмалиллиинээ, тэӓси Юмала паллё. Эб нõйсэнну сõтамээс вӓллӓӓ тулэмаасэ, юттэли: «Ла сэ минуу вõтаб вӓллӓӓ, чен минуу тӓннэ тõй».

Атаман, сэ аадашшикка, ихсэ он раўта-ахилойза чинни пакоо пӓӓзӓ; тӓмӓ копитти тõйсэт паканат ӱхтээсэ, юттэли: «Аякаа вӓллӓӓ, сõтамээс». Сõтамээс вӓллӓӓ б мээ, ӱхси б тõхи тулла сõтамэхээ тӱвэ. «Куй б мэнэ ситӓ вииттӓ вӓллӓӓ, – юттээб атаман, –  сиис пиӓб ӱхэлтӓ вõттаа нахка, сэллӓссӓ нӱлчеӓ нахка, тõммата раўтадзээ вакаа пӓӓлэ нахка сэ, барабана тэхӓ, мэннӓ ухсээ тага, нõйсса лӧӧмӓӓсэ барабанаа, сиис сõтамээс мээб вӓллӓӓ».

Ӱхэлтӓ нӱллэттии нахка сэлӓссӓ, тэхтии барабана, лӧӧтии барабанаа. Сõтамээс куй барабанаа куули, сиис унохти кайкээ муу, юттэли: «Ай, пиӓб ёўтуа фронттаасэ, миӓ слуужбаза õлэн». Тули сиис тагаас Юмалалэ. Юмала чӱсӱси: «Михээ сиӓ тулит вӓллӓӓ сэӓлтӓ аадасса?» Тӓмӓ юттэли: «Миӓ тэӓсин, што слуужбаза õлин, милла б муу пӱсӱннӱ мээлэзӓ». Юмала юттээб: «Нӱд синуу пиӓб нõйсса ухсилэ вахтимаасэ, эб пиӓ четӓйтӓ лахчемаа илмаа энэттӓси».

Тули Сурма. Сõтамээс ухсээ иэзӓ чӱсӱси Сурмалта: «Ми сиӓ õлэт?» Сурма юттэли: «Миӓ õлэн Сурма». – «Кухõ тахот мэннӓ?» – «А лӓхэн Юмалалта тӧӧтӓ чӱсӱмӓӓсэ». – «Õлэ сиӓ кассэнна ухсээ такана, миӓ лӓхэн иэссӓй, паятан Юмалалэ». Юмала чӱсӱб: «Митӓ сиӓ, Куйзма, тахот?» – «Сурма тули чӱсӱмӓӓсэ тӧӧтӓ; митӓ сиӓ Сурма чӓссэт тӧӧтӓ тэхӓ?» – Мэнэ, юттээ Сурмалэ, ла тӓмӓ муртээб кõлмэ айгассайкаа ванаа рахвасса». Сõтамээс тули вӓллӓӓ, юттэли Сурмалэ: «Юмала синуу чӓхси кõлмэ айгассайкаа муртаа ванаа таммисиккоа, куммал бõлэ коорта энӓпи пӓӓлӓ мокомаа ванаа».

Сурма мэни, кõлмэ айгассайкаа муртэли ванаа таммисиккоа, инэхмисиӓ б тапанну четӓйтӓ. Тули тагаас кõлмээ айгассайгаа пэрӓсс. Сõтамээс чӱсӱси: «Ми сиӓ õлэт?» Сурма юттэли: «Миӓ õлэн Сурма». – «Кухõ тахот мэннӓ?» – А лӓхэн Юмалалта тӧӧтӓ чӱсӱмӓӓсэ». – «Õлэ сиӓ кассэнна ухсээ такана, миӓ лӓхэн иэссӓй, паятан Юмалалэ». Юмала чӱсӱб: «Митӓ сиӓ, Куйзма, тахот?» – «Сурма тули чӱсӱмӓӓсээ тӧӧтӓ; митӓ сиӓ, Сурмаа чӓссэт тӧӧтӓ тэхӓ?» – «Мэнэ, юттээ Сурмалэ; ла тӓмӓ мээб чехчи-вӓлиллииссӓ рахвасса муртээмаасэ кõлмэ айгассайкаа». Сõтамээс тули вӓллӓӓ, юттэли Сурмалэ: «Мээ, чехчи-вӓлиллииссӓ таммисиккоа муртээ кõлмэ айгассайкаа».

Сурма мэни, муртэли кõлмэ айгассайкаа чехчи-вӓлиллииссӓ таммисиккоа. Тули тагааз, тӧӧтӓ чӱсӱмӓӓсээ Юмалалта, сурма сэ, кõлмэ айгассайгаа пэрӓсс. Сõтамээс ухсээ иэзӓ таас чӱсӱси Сурмалта: «Ми сиӓ õлэт?» Сурма вассаси: «Миӓ Сурма õлэн?» – «Кухõ мэнэт?» – «А лӓхэн Юмалалта тӧӧтӓ чӱсӱмӓӓсээ». – «Сиӓ кассэнна õлэ ухсээ такана, миӓ лӓхэн иэссӓй, паятан Юмалалэ». – Юмала чӱсӱси: «Митӓ сиӓ, Куйзма, тахот?» – «Сурма таас тӧӧтӓ тули чӱсӱмӓӓсээ; митӓ сиӓ Сурмаа чӓссэт тӧӧтӓ тэхӓ?» Юмала юттэли: «Ла мээб нӱд кõйккиаа ноорэпаа рахвасса таппамаасэ, ӱхси-воосикко кумп он». Сõтамээс тули вӓллӓӓ, юттэли Сурмалэ: «Мээ, кõлмэ айгассайкаа муртээ ноорта мэцӓӓ, куммал õхсай бõлэ вээл».

Сай ӱхэхсӓӓ айгассайкаа õцаасэ, Сурма сэ мориси, jӓй ооноккадзэхси, што б энӓпи вõй чӓввӓ. Тули ӱхэхсӓмӓӓ айгассайгаа ӱли тагаас Сурма Юмалалэ. Мэнивӓт сõтамэхээкаа нõлэпат эсии Юмалалэ. Юмала чӱсӱб Сурмалта: «Михси сиӓ нии ооно õлэт?» – «Ӱхэхсӓӓ айгассайкаа таммисиккоа муртэлин, сиис õлэн нии ооно». Юмала юттэли: «Миӓ синуу рахвасса лӓхӓтин муртээмаасэ, эн мэцӓӓ». Сурма вассаси: «Сõтамээс нии юттэли: «Таммисиккоа чӓхси Юмала синуу муррэлла». Юмала юттээб сõтамэхэлэ: «Михээ сиӓ тӓтӓ пэттэлит? Миӓ лӓхӓтин рахвасса муртээмаасэ, сиӓ пэттэлит тӓмӓӓ мэцӓӓсэ: синуу ӱхэхсӓӓ айгассайкаа пихала пиӓб тӓтӓ кантаа».

Сурма нõйси сõтамэхэлэ пиха пӓӓлэ. Нõйси сõтамээс нюухаамаасэ табаккаа. Сурма нõйси чӱсӱмӓӓсэ: «Ми силла сэ он?» – Сõтамээс вассаси: «Кассэ он мокома рохо, куй тулэб ичӓвӓ, ситӓ вайтас нюухаа, тулэб вэсола сиис». Сурма чӱсӱси: «Этко анна миллэй нюухата каста рохта?» – «Куй миӓ силлэ аннан?» – «Анна нэннии чӓээ пӓӓлээ куй ихсэ нюухасит». Сõтамээс вõтти сарвээ пõхъясса каанээ вӓллӓӓ юттэли: «Мээ сарвээ сӱӓмээсэ, нюухаа, куй паллё тахот». Сурма мэни сарвээ сӱӓмэссэ, тӓмӓ пани каанээ пӓӓлэ, да ӱхэхсӓ айгассайкаа пити сэӓл табакка-сарвэза Сурмаа».

Мэни Юмалалэ сиис ӱли ӱхэхсӓмӓӓ айгассайгаа. Юмала тӓлтӓ нõйси чӱсӱмӓӓсэ: «Куза силл он Сурма?» Тӓмӓ аваси табакка-сарвээ, да пуйсти Сурмаа сэнэ маалэ. Сурма тõккуси куй чӓрпӓнэ сэӓлтӓ, ихо кõйкки õли куйванну да луут куйванну, кõйкки õли пээни, куй чӓрпӓнэ вайтас. Юмала нõйси сиис юттээмаасэ сõтамэхэлэ: «Минэ пэрӓсс сиӓ тӓтӓ табакка-сарвэза пиит ӱхэхсӓӓ айгассайкаа, миӓ пихала чӓхсин кантаа?» Сõтамээс вассаси: «Нии и нии, кассэ Сурма иэлӓ тэчи, риккаалта вõтти дэнггойта, а чӧӱ̆хӓт таппõй. Миӓ тулин тээлӓ васса тӓллэ, тӓмӓ милта дэнггойта чӱсӱси; куй бõллу милла дэнггой энӓпи куй кõлмэ рублаа, а таппõй; ӱхтӓ вирссаа б лассэнну мэннӓ, миӓ кахэ тухаттома вирссаа пӓӓссӓ котоосэ тулин сукуа ваттамаасэ».

Юмала нõйси сиис юттээмаасэ Сурмалэ: «Синуу пиӓб тэхӓ тотуула, эб пиӓ пэтэллӓ четӓйтӓ; тапа кõйкки рӓтуа мӧӧ чӧӱ̆хӓ и рикас, четӓ он Юмала лӓхӓттӓннӱ таппамаасэ; элӓ вõта дэнггоя, элӓка дэнггоеэ пэрӓсс ӱхтӓ сӓли энӓпи куй тõйсса».

А сõтамэхэссӓ сиитӓ тули свӓтой, свӓтой Куйзма, кумпаа празднуйват Войниссалаза Пихлаалаза, Графинаа валлаза.

Категория: Другие водские сказки | Добавил: Максим (09.04.2013)
Просмотров: 1225 | Комментарии: 1 | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0
Имя *:
Email *:
Код *:
Водская сказка
Пёстрая курица
Ютуд я каазгõд
Ижоран кааска
Только у нас!
Сказка из грамматики Волмари Поркки!

Ваддя каазгõд
Только у нас!
Сказки из грамматики Августа Алквиста!

Ваддя ютуд
(Водские предания)



Вепсян сарнад
Сарнад Матвеянсельг да Тихоништ-кюлишпяй
(Сказки из деревень Матвеева Сельга и Тихоништа)


RSS

Все новые тексты!
Подпишись!
Чат
Добро пожаловать в чат!
Курсы вепсского
Курсы вепсского языка в Санкт-Петербурге!
Подробности здесь.
Автор пагижеб
Ищете водские сказки?
Ищете вепсские сказки?
Ищете ижорские сказки?
Всё есть!
Эцмине
Друзья сайта
  • Ucoz
  • Энецкий сайт
  • Вепсская Викия
  • Вепсская Википедия
  • Сайт СПб Вепсского общества
  • Немного расскажу о води...
  • Эвенгус и Эвенкитека
  • Тофастан
  • Браузер
    Для просмотра сайта рекомендуется браузер Google Chrome
    Copyright MyCorp © 2024
    Конструктор сайтов - uCoz